U bent hier

Brussels Philharmonic - Vlaams Radiokoor

BPVR
Kursaal Classics

De Schepping à la Haydn

16:15: Inleiding Frank Pauwels in de Ridderzaal
17:00: Concert

Programma

Joseph Haydn (1732-1809) | Die Schöpfung, Hob. XXI:2 – oratorium
Libretto: Gottfried van Swieten
Deel I  (nrs 1 - 13)
Deel II (nrs. 14 - 19) 

Deel II (nrs. 20 - 28) 
Deel III (nrs. 29 – 34)

Uitvoerder

Brussels Philharmonic (BP)  
Vlaams Radiokoor (VR)
Bart Van Reyn, muzikale leiding
Liesbeth Devos, sopraan
Estelle Lefort alt
Peter Gijsbertsen, tenor 
Drew Santini, bas

Toelichting 

Na het overlijden in september 1790 van vorst Nikolaus I Esterházy, ontbond zijn opvolger Paul Anton II de hofkapel en het opera- en theatergezelschap. Joseph Haydn, die sinds  1762 in dienst was van de Esterhazy’s, werd vrijgesteld van alle verplichtingen met behoud van zijn loon. Haydn omarmde die kans op vrijheid meteen. Hij verhuisde naar Wenen. In november kreeg hij vanuit Londen bezoek van de violist en concertmanager Johann Peter Salomon, die hem uitnodigde voor een verblijf in Engeland. Hij werd er als een beroemdheid ontvangen, krijgt de gelegenheid om bij verscheidene verblijven nieuwe composities te dirigeren – waaronder de Londense symfonieën – en woont er ook geregeld muziekuitvoeringen bij. Bij het horen van onder meer de oratoria Israel in Egypt en Messiah van Händel, was hij helemaal gewonnen voor het genre. Diep onder de indruk inspireerde het hem tot het schrijven in 1796 van een eigen groots oratorium: ‘Die Schöpfung’. Het oratorium verklankt het ontstaan van de aarde en de mensheid. God had er maar 6 dagen voor nodig, Haydn deed er zo’n 2 jaar over om het scheppingsverhaal tot een muzikaal einde te brengen. Het is een  optimistisch meesterwerk geworden waarin geloof, verwondering over het natuurschoon en muzikale verbeeldingskracht hand in hand gaan. 

Het libretto is van de hand van Gottfried van Swieten (1733-1803) en is gebaseerd op het boek Genesis; tegelijk put het werk ook uit het boek Psalmen en uit Paradise lost van John Milton. Het oratorium is driedelig en werd oorspronkelijk geschreven voor drie solisten, koor en orkest met een kleine altsolo in het derde deel. In de drie delen schildert hij de schepping van de elementen, de dieren en de mens en tot slot worden Adam en Eva opgevoerd. Het werk valt net als bij Händel uiteen in afzonderlijke nummers: koren, soli, ensembles en een paar recitatieven.

Het eerste deel (nrs. 1-13) behandelt vier scheppingsdagen: de schepping van hemel, aarde en licht (dag 1), het scheiden van de wateren (dag 2), de schepping van land, zee en planten (dag 3) en het verschijnen van zon, maan en sterren (dag 4). 
In het tweede deel (nrs. 14-28) worden de vogels en vissen geschapen (dag 5), en de dieren en de mens (dag 6). 
Tenslotte ontwaken in het derde deel Adam en Eva (nrs. 29-34). Zij bezingen hun wederzijdse liefde en de lof van de schepper. Waarna toch nog even in een kort vermanend recitatief de zondeval wordt aangekondigd: jullie zullen altijd gelukkig blijven, mits je je niet laat verleiden. En dan het geweldige slotkoor: Singt dem Herren alle Stimmen!

De zeven beschreven dagen vormen in het werk van Haydn structureel zeven groepen. Elke scheppingsdag begint met een recitatief, gevolgd door aria’s, ensembles en koorzangen. De dag wordt telkens afgesloten met een jubelkoor, ter ere van het gedane werk. Het geheel heeft een continue, cumulatieve opbouw, in één uitgesproken richting. Elk slotkoor is een climax, telkens iets heviger, zodat het eindkoor het absolute hoogtepunt vormt. 

Hoe verbeeld je het scheppingsverhaal dat in de Bijbel door een onzichtbare verteller wordt verteld? Joseph Haydn en zijn librettist bedachten een meesterlijke oplossing. Ze voerden de aartsengelen Gabriël, Raphaël en Uriël, en een koor op om de zes scheppingsdagen muzikaal te omlijsten en van commentaar te voorzien. Om het nog beeldender te maken gaf Haydn ook Adam en Eva een stem, waarmee ze de schepping en elkaars liefde bezingen. Die Schöpfung is een muzikale Hof van Eden waar de zon nooit lijkt onder te gaan. 

Bij de première in maart 1799 in het Weense Burgtheater, is het succes overweldigend. De verheven thematiek en de spectaculaire koorscènes (inderdaad zeer 'im Geiste Händels') spreken tot de verbeelding. De expressieve verklanking, de inventieve toonschilderingen grijpen meteen naar de keel. Bovendien sluit Die Schöpfung naadloos aan bij de verlichte tijdsgeest van de late 18e eeuw. Het libretto weerspiegelt het verlichtingsdenken van de voorgaande generatie: de schepping van natuur en mens is behandeld met een idyllisch optimisme dat nog niet beïnvloed is door romantische twijfel en slechts een korte referentie aan de zondeval bevat. Het werk presenteert de creatie als een harmonieus geheel van kosmos, flora en fauna. De onbetwiste kroon op Gods wonderwerk is de mens – in al zijn waardigheid, schoonheid, wijsheid en rechtschapenheid. Het feit dat het thema van de zondeval in Die Schöpfung beperkt blijft tot een enkele bijzin is veelzeggend. 

Biografieën

•    Brussels Philharmonic (BP)
Brussels Philharmonic werd in 1935 opgericht door de Belgische openbare omroep (NIR), en werkte vanaf zijn ontstaan samen met internationale topdirigenten en -solisten. Het orkest was en is bekend als pionier in het uitvoeren van muziek van de eigen tijd – een reputatie die wereldvermaarde componisten als Bartók, Stravinsky en Messiaen naar Brussel haalde. Anderzijds maakt het orkest ook, in samenwerking met het Vlaams Radiokoor,  geregeld een uitstap naar vocaal-instrumentale meesterwerken van vóór de 19e eeuw. Vandaag is Stéphane Denève muziekdirecteur van BP. Zijn persoonlijke missie om een dialoog te creëren tussen het repertoire van vroeger en dat van de toekomst sluit helemaal aan op het DNA van het orkest.

•    Vlaams Radiokoor (VR)
Sinds 1937 is het Vlaams Radiokoor een referentie voor vocale muziek in Vlaanderen en Europa. Het Vlaams Radiokoor werd opgericht door het Belgische Nationaal Instituut voor de Radio of NIR. Van bij het begin is het Vlaams Radiokoor een uiterst flexibel ensemble dat ingezet wordt in een zeer breed repertoire, van oude tot hedendaagse muziek, van a capella tot grote koor- en orkest bezettingen en van ernstige muziek tot lichte muziek en operettes. Het DNA dat ook vandaag nog de eigenheid van het koor bepaalt.
Sinds seizoen 19-20 heeft Bart Van Reyn de leiding over het Radiokoor als muziekdirecteur. De 32 zangers repeteren in Studio 1 van het Flageygebouw in Brussel. Het koor werkt veel samen met de Vlaamse publieke radio en televisie. Bijna alle concertproducties worden opgenomen door Klara. Het Vlaams Radiokoor is een instelling van de Vlaamse Gemeenschap. 

•    Bart Van Reyn
Bart Van Reyn is de volgende in lijn om het Vlaams Radiokoor onder zijn hoede te nemen. Als jonge dirigent bouwde Bart een interessant parcours uit in binnen-en buitenland, wat niet onopgemerkt bleef. Zijn heldere visie op repertoire en grote passie voor het métier maken hem de ideale match voor het nieuwe Vlaams Radiokoor. Bart Van Reyn voelt zich thuis in een breed repertoire: van barok tot hedendaags, en zowel in oratorium, opera, orkestliederen als in a capella muziek – met de stem als rode draad.

•    Solisten

o    Liesbeth Devos
De Belgische sopraan Liesbeth Devos is een stilistische duizendpoot. Ze verschijnt regelmatig in de drie operahuizen van België (Brussel, Gent/Antwerpen en Luik). Als concertzanger zong Liesbeth Devos de solo partij met verschillende symfonische orkesten en koren,  werkte met vooraanstaande dirigenten en is ook in de schoot van het VR en Bart Van Reyn geen onbekende. Haar fijngevoeligheid voor lied en poëzie maakt haar ook tot een geschikte uitvoerder van kamermuziek.

o    Peter Gijsbertsen
De Nederlander Peter Gijsbertsen kreeg in 2018 de Nederlandse Muziekprijs, de hoogste onderscheiding die door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) aan een musicus, werkzaam in de klassieke muziek, wordt uitgereikt. In Nederland is dit de hoogste prijs die je als klassiek musicus kunt krijgen. Dat kan tellen.

 

Koop tickets
Opgelet, koop enkel tickets via de officiële verkoopskanalen.

Deel dit evenement

Praktisch

Deze activiteit is helaas voorbij.

Prijzen

€ 55 - € 45 - € 35 (incl.reservatiekosten)

Kortingen op losse tickets:
Jongeren <26j - 40% korting
+65j - 10% korting
Groepen vanaf 10 personen: prijs op aanvraag via hallo@kursaaloostende.be
Koop tickets
Opgelet, koop enkel tickets via de officiële verkoopskanalen.

Boxoffice

Toerisme Oostende
Monacoplein 2
Open 7/7

Organisatie

Kursaal Oostende

Boek hier je verblijf

Bijvoorbeeld: 2024-03-19
Bijvoorbeeld: 2024-03-19

Restaurants in de buurt

La Piazza

Restaurant Lobster

Tex Mex

Brassi Casino Restaurant

Eclips

Eclips at Sea

Bistrot

Poule & Poulette

Bistro Mathilda